WTF—LUGF'NCE
D”P,'.HTMENT .
: __ $"%“"
GB 2155/1m
vempor VAN DE DEPORTATIE DER JODEN UIT NEDERLAng
Inleidende maatregelen.
Gebeurtenissen van Juli 19h2 tot October 19h5‚
Westerbork en Vught.
Vrijstellingsgronden en Voorkeursbehandeling.
&. Barneveld.
ba Gedoopten.‚
e‘ Portugeesche Joden.
d. Palestina*uitwisseling.
e. vreemde nationaliteit.
f. Buitenlandsche relaties.
Gemengd—gehuwden.
Onderduiken.
Polen.
Afstammingsonderzoek.
I. Inleidende maatregelen.
Na de aanmelding als Joden 1941 (Joden zijn allen die afstammen van h Joodsche
grootouders, van 5, of van 2 en in dat geval op 9 Mei 19h0 lid waren der Joodsche
Gemeente of met een vol-Jood gehuwd), verschillende vermogensbeperkingen en beper—
kingen in het optreden in het openbaar, werden vanaf Nanuari 19h2 vele mannelijke
Joden — aanvankelijk steuntrekkenden, later alleen die medisch goedgekeurd werden —
opgeroepen.voor werkverschaffingskampen, waarvan er ongeveer een 25 tal waren. Deze
kampen stonden onder Nederlandsohïtoezicht en ressorteerden onder het Dep. van Seei—
ale Zaken. De meesten waren vrij goed en enkele (Ellekom) zeer slecht en te vergelij—
ken met een concentratiekamp van de ergste soort. Dat kamp stond onder toezicht van
Nederlandsche SS. Circa 18,000 mannen waren in deze kampen tot October 19h2 te werk
gesteld.
In April, Mei en Juni werden ver gaande beperkingen in het optreden in het openbaar
ingevoerd (reisverbod, winkels betreden, na 8 uur niet woning verlaten, geen wonin—
gen van nietaJoden betreden, geen gebruik meer van verkeersmiddelen e.d.) en het
verplicht dragen van de Jodenster. Ook beroepsuitoefening werd.aanzienlijk beperkt
en scherpe vermogensrechtelijke beperkingen opgelegd.
Van deportatie werd echter nog niet gesproken. Slechts in Februari 19há en Juni 19hd
waren een aantal Joodsche mannen bij een wilde straatrazzia opgepakt als represail—
les voor onlusten en overgebracht naar het concentratie—kamp Mhuthauson. (Ongevoer
1200 totaal). Van allen zijn doodsberichten binnengekomen.
Omstreeks eind Juni werd medegedeeld dat een aantal Joden tot 40 jaar en in gezins—
Verband opgeroepen zouden worden voor een " Polizeilichen Arbeitsdienst" in Duitsch—
land. Vanaf dit oogenblik nam de eigenlijke deportatie een aanvang, welke sedertdien
steeds sneller, steeds openlijker en met steeds scherper middelen werd uitgevoerd
totdat omstreeks October 19A3 alleen nog slechts de gemengd—gehuwden en enkele bij—
zonder vrijgestelden in Nederland, althans buiten Westerbork, over zijn. Het aantal
naar Polen gedeporteerden bedraagt op dat moment circa 100.000. In Westerbork ver-
blijven nog mnstreeks 9‚000. Er zijn nog totaal ongeveer 9.000 overgebleven (gemengd»
gehuwden), zoodat bij aanname van het statistische cijfer van ongeveer 1h0.000 Joden
in Nederland in Mei 19h0, blijken anstreeks 22.000 ondergedoken te zijn.
II. 'Geoeurtenissen van Juli 1942 tot October 19%5.
Alphabetisch worden de gezinnen opgeroepen zich te melden bij de z.g. Zentralstelle
für Judische Auswanderung, een SSrinstantie, alwaar zij mededeeling kregen zich ee—
nige dagen later met rugzak en dekens aan het station te vervoegen, aanvankelijk na
middernacht, (zoodat geen opzien onder de bevolking ontstond). Er waren vele vrij—
stellingsmogelijkheden, die niet erg nauwkeurig worden onderzocht en vrij